Phương pháp biệt dưỡng 14 ngày
Teddy Tanchanco (TJT Cocking Academy) - www.dannysgamefowlfarm.com

1. Thức ăn trong giai đoạn biệt dưỡng

Để tôi tiết lộ điều mà một số sư kê gọi là "bí mật" trong biệt dưỡng gà chọi để đá trường. Bắt đầu, hãy nói về thức ăn.

Một số sư kê nói rằng bí mật trong biệt dưỡng gà chọi là thức ăn. Không thể chối cãi rằng thức ăn đóng một vai trò rất quan trọng trong việc biệt dưỡng, nhưng cũng xin lưu ý rằng nó phải tương quan với những yếu tố khác mà một sư kê phải theo dõi trong khi sửa soạn chiến kê đá trường. Bằng tất cả lòng trân trọng đối với những sư kê khác, tôi xin lưu ý rằng những gì tôi viết ở đây thực sự là những điều mà chính tôi áp dụng.

Trước khi áp dụng "Phương pháp biệt dưỡng 14 ngày", chúng ta phải chọn các ứng viên. Nếu bạn tham gia giải derby 5-chiến kê, thì số lượng ứng viên cần chọn đơn giản nhiều gấp 3 lần (15 con). Giả sử rằng những chiến kê này trải qua giai đoạn tiền biệt dưỡng một cách mạnh khỏe, đầy đặn và tươi tốt nhưng không tích mỡ tức "sapola". Trọng lượng trong giai đoạn tiền biệt dưỡng tốt nhất nên cao hơn trọng lượng đá trường khoảng 200 gram. Tốt nhất nên giảm cân trong quá trình biệt dưỡng hơn là tăng cân, điều vốn mất thời gian, công sức mà lại không hiệu quả. Nên nhớ rằng, chúng ta đang thực hiện phương pháp biệt dưỡng 14 ngày, không phải là 21 hay 30 ngày.

Còn bây giờ, bạn có thể sẽ hỏi "vậy đâu là trọng lượng đúng?". Trọng lượng đá trường tối ưu là trọng lượng mà gà của bạn xổ hay nhất trong khi tiền biệt dưỡng. Trong giai đoạn này, hãy ghi nhận trọng lượng của từng con trước khi xổ. Chấm điểm theo cách nhìn của bạn. Chiến kê có thể đá tốt, rất tốt, xuất sắc hay bình thường ở công đoạn này. Sau tối thiểu 5 lần xổ, bạn phải có khả năng nhận biết đâu là trọng lượng tối ưu. Coi trọng lượng mà nó đá hay nhất như là trọng lượng đá trường.

Hãy cho gà ăn bánh mì nhúng sữa như là thức ăn nhẹ vào ngày tuyển chọn chiến kê. Xổ lải theo cách thông thường, và diệt rận bằng cách xịt thuốc lên lông. Đừng nhúng hẳn gà vào nước thuốc. Bây giờ chúng được xem là sạch sẽ, từ trong ra ngoài.

Để phòng bệnh và lây nhiễm trong quá trình biệt dưỡng, tôi tiêm Combiotic (chỉ 1cc. mỗi con) vào ngực gà ở ngày đầu tiên.

Về thức ăn, tôi cố gắng duy trì mức 16% đạm thô (crude protein) từ ngày 1 cho đến ngày 11. Để thực hiện, hãy trộn nhiều loại theo công thức sau:

50% - bắp thô
20% - lúa mì đỏ
10% - yến mạch nguyên hay chà vỏ (hiệu Jockey)
10% - hiệu thức ăn Royal Pigeon Feed
10% - thức ăn viên 16% đạm (16% C.P.)

Bắp là khẩu phần chủ lực của gà chọi, cung cấp rất nhiều carbohydrate và một số đạm. Tôi sử dụng lúa mì đỏ thay vì trắng bởi vì nó dễ tiêu và giàu đạm hơn. Nếu bạn không thể mua hiệu thức ăn Royal Pigeon Feed, bạn có thể thay bằng 5% đậu hà lan tươi (green pea) và 5% đậu hà lan khô (yellow pea). Những thứ này cung cấp hầu hết lượng đạm mà gà cần đến. Thức ăn viên có thể là hiệu Holding Ration Pellet hay đơn giản là Pigeon Pellet. Chỉ cần đảm bảo viên mà bạn dùng chứa 16% đạm thô. Hãy đọc thông tin trên bao bì. Tỷ lệ ở trên được tính theo trọng lượng khô.

Tất cả hạt được ngâm vào nước trong ít nhất 9 giờ. Ngay sau mỗi bữa ăn, hãy ngâm hạt cho bữa sau. Ngâm làm mềm hạt và kích thích nảy mầm. Hạt nảy mầm tạo ra nhiều đạm. Các loại đậu, như đậu hà lan và đậu nành, phải được nấu chín hay mọc mầm để chuyển hoá đạm. Bằng không gà không thể tiêu thụ lượng đạm trong hạt. Chỉ trộn hạt với viên ngay trước bữa ăn. Bây giờ bạn đã có khẩu phần căn bản.

Ngoài khẩu phần căn bản này, bạn có thể bổ sung thêm lòng trắng trứng luộc. Băm nhỏ một lòng trắng trứng luộc cho mỗi bốn đến năm con gà. Thức ăn này giúp duy trì độ ẩm bên trong cơ thể gà. Lòng trắng trứng luộc được cung cấp cho gà trong toàn bộ quá trình biệt dưỡng (từ ngày 1 đến 14).

Bên cạnh lòng trắng trứng, bổ sung thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất vào thức ăn bằng cà chua, cải bắp hay xà lách băm nhỏ. Những loại rau này nên chiếm đến 20% lượng thức ăn trộn, trong khi 80% còn lại là khẩu phần căn bản cùng với lòng trắng trứng. Bây giờ chúng ta hãy tính theo tỷ lệ thay vì lượng thức ăn thực. Nếu chúng ta coi 1 muỗng trà tương đương với 20%, thì cần trộn 1 muỗng rau với 4 muỗng khẩu phần căn bản để có 100%. Đây là khẩu phần sau cùng mà bạn áp dụng từ ngày 1 đến 11.

Cung cấp sạn từ ngày 1 đến 9 trong quá trình biệt dưỡng. Sạn giúp gà tiêu hoá thức ăn và luyện mề. Chúng nằm trong mề cả tuần. Do đó, sạn cần được rút khỏi bữa ăn trước khi xuất trường 5 ngày để làm trống mề, cả thức ăn lẫn sạn.

Cho gà ăn đều đặn. Luôn cho ăn đúng giờ mỗi ngày. Tôi cho gà ăn vào 7 giờ sáng và 4 giờ chiều. Cho mỗi con gà ăn 2 muỗng thức ăn trộn như mô tả ở trên. Lượng này tương đương với 30 đến 40 gram thức ăn mỗi con. Vào ban ngày, gà phải tiêu hoá hết thức ăn trong bầu diều vào lúc 2-3 giờ trưa thì mới chứng tỏ hệ thống tiêu hoá hoạt động tốt. Nó chỉ cần từ 6 đến 7 giờ để tiêu hoá hết thức ăn. Nếu con nào mà bầu diều vẫn còn căng trước bữa ăn chiều thì hãy loại bỏ khỏi chương trình biệt dưỡng.

Tôi thích gà ăn ngấu nghiến và tiêu hóa nhanh. Điều này chứng tỏ hệ thống tiêu hoá của chúng thực sự tốt. Gà kén ăn hay bỏ mứa nhất định đang có vấn đề. Chúng cần được theo dõi và điều trị bệnh, và trả về chế độ tiền biệt dưỡng. Hãy theo dõi gà trong quá trình biệt dưỡng vào trước, trong và sau bữa ăn. Nếu có điều kiện, hãy theo dõi chúng cả ngày, mỗi ngày và thậm chí cả khi chúng ngủ.

Với chế độ ăn như thế này, chúng ta hy vọng gà sẽ giảm được 200 gram trọng lượng thừa tính từ khi bắt đầu biệt dưỡng. Gà sẽ giảm cân từ 10 đến 20 gram mỗi ngày và đạt trọng lượng tối ưu vào ngày thứ 11 của quá trình biệt dưỡng hay vào 3 ngày cuối cùng trước trận đấu. Nếu có con sút đến hơn 50 gram trong vòng 24 giờ thì nó nhất định bị bệnh hay quá căng thẳng trong giai đoạn này. Hãy đưa nó về giai đoạn tiền biệt dưỡng. Trong ba ngày trước trận đấu, chúng ta sẽ áp dụng kỹ thuật nạp carbohydrate (carbo-loading).



2. Kỹ thuật nạp carbohydrate

Carbohydrate là nguồn năng lượng chính của gà trong quá trình luyện tập. Tương tự như vận động viên điền kinh chuẩn bị thi đấu, gà chọi phải tích trữ đủ năng lượng để tranh hùng. Những ngày quan trọng nhất trong quá trình biệt dưỡng là ba ngày sau cùng trước khi xuất trường, gà chọi cần được nạp càng nhiều năng lượng càng tốt. Kỹ thuật này gọi là nạp carbohydrate (carbo-loading).

Nói một cách đơn giản, kỹ thuật này gia tăng hay "nạp" carbohydrate vào khẩu phần của gà chọi trong ba ngày sau cùng của quá trình biệt dưỡng như là một phần của công đoạn "ốp".

Mục đích nhằm gia tăng năng lượng trao đổi (metabolizable energy, M.E.) ở gà chọi mà nó sẽ được sử dụng khi lâm trận. Điều này được thực hiện bằng cách gia tăng hàm lượng calo trong thức ăn của gà. Dựa trên tỷ lệ 16% đạm thô của khẩu phần căn bản mà chúng ta cung cấp từ ngày 1 đến ngày 11, chúng ta tăng dần tỷ lệ cacbohydrate lên 75 hay 80% vào ba ngày cuối. Tăng dần để hệ thống tiêu hoá của gà làm quen.

Với mỗi 100 gram khẩu phần căn bản, tăng thêm 10 gram bắp hay thức ăn tương đương vào ngày thứ 12, 20 gram vào ngày thứ 13 và 30 gram vào ngày thứ 14, như vậy vào ngày cuối cùng, tổng lượng bắp lên đến 80%. Do vậy, tỷ lệ đạm sẽ giảm trong khi tỷ lệ carbohydrate tăng lên. Thông thường, gà được cho hai muỗng thức ăn vào buổi sáng và buổi chiều.

Tại sao lại sử dụng bắp? Trước hết, khẩu phần bắp giúp chiến kê đá có "lực" hơn. Hãy so sánh gà được nuôi bằng bắp với gà không nuôi. Gà được ăn bắp sẽ linh động và cơ bắp hơn dẫu nặng ký hơn một chút, trong khi gà không được ăn bắp khi vô tay sẽ thấy gầy ốm hơn.

Bắp là lựa chọn của tôi khi nạp carbohydrate bởi bắp có hàm lượng carbohydrate (tức năng lượng trao đổi) cao hơn so với các loại thức ăn khác. Bảng dưới đây thể hiện thành phần dinh dưỡng của các loại thức ăn thông thường dùng để biệt dưỡng gà. Chúng ta có thể thấy hạt yến mạch (chà vỏ) có hàm lượng năng lượng trao đổi cao nhất 3400 kcal (kilo calo), kế đó là bắp 3366 kcal. Tuy nhiên, yến mạch chà vỏ cũng có hàm lượng chất béo cao. Điều này sẽ khiến gà tích mỡ hay "sapola". Kinh nghiệm cũng cho thấy rằng gà ăn yến mạch chà vỏ sẽ ra phân rất xanh và nạp thiếu "lực". Do vậy, tôi chuộng bắp vốn cũng có hàm lượng năng lượng trao đổi cao nhưng hàm lượng chất béo lại thấp. Năng lượng trao đổi này được tích trữ trong cơ thể gà trong ít nhất hai ngày trước khi chuyển hoá thành mỡ nếu không được dùng tới.

Trong ba ngày cuối trước trận đấu, vẫn ngâm hạt như bình thường. Độ ẩm của gà bị chi phối bởi nhiều yếu tố, cả tự thân lẫn môi trường. Bởi vậy, lượng nước uống được kiểm soát trong ba ngày cuối cùng của quá trình biệt dưỡng.


Dữ liệu được lấy từ: The Merck Veterinary Manual, Seventh Edition

3. Kiểm soát nước uống và độ ẩm

Thân thể chiến kê chứa tối thiểu 65% nước. Chỉ riêng điều này, chúng ta có thể thấy rằng nước thực sự là một yếu tố quan trọng trong quá trình biệt dưỡng gà chọi. Hãy tìm hiểu sâu hơn. Tại sao chúng ta phải quan tâm đến nước uống và độ ẩm trước tiên? Để biệt dưỡng đúng cách, chúng ta phải đạt được cái gọi là "đỉnh", nghĩa là gà ở trạng thái "tới độ" hay theo thuật ngữ chuyên môn, gà có trọng lượng thấp nhất có thể, nhưng lại mạnh hay xung nhất. Chúng ta có thể tác động đến trạng thái này thông qua việc kiểm soát nước uống và độ ẩm một cách đúng đắn.

Nước uống thực sự tác động đến việc tập luyện gà chọi theo hai nghĩa: 1) duy trì những chức năng thông thường của cơ thể, và 2) điều hoà thân nhiệt. Về tiêu hoá, nước đóng vai trò dung môi đối với các hạt và viên, và trợ giúp việc lên men. Thực phẩm mà gà ăn vào được chứa ở diều, nơi nó lên men. Tại đây, acid, đạm và carbohydrate được tăng cường hơn nữa trước khi chúng được chuyển sang mề để tiêu hoá. Do vậy, mỗi khi gà bị ké diều, chúng ta phải tìm mọi cách để làm sạch bầu diều vốn chứa đầy thức ăn lên men, bằng không gà có thể bị chết vì ngộ độc. Nếu không được cung cấp đủ nước, việc tiêu hoá và lên men thức ăn sẽ không thuận lợi và có thể đe doạ đến tính mạng chiến kê yêu quý của bạn. Bởi vậy, hãy theo dõi chế độ ăn và uống của gà, đặc biệt là thời gian mà chúng đang tập luyện.

Từ ngày 1 đến 11 của quá trình biệt dưỡng, nước uống luôn được cung cấp cho gà ngay sau bữa ăn. Độ ẩm cũng được đảm bảo bằng cách ngâm hạt qua đêm. Tuy nhiên, vào ngày thứ 12, trong vai trò sư kê bạn phải cảm nhận được điều mà tôi gọi là "dấu hiệu bệnh lý" và thật cẩn trọng trọng việc đánh giá tình trạng của mỗi chiến kê. Mỗi khi quan sát, bạn hãy tự đặt những câu hỏi sau đây: Lượng nước mà gà uống vào ban ngày? Có một cách để biết là hãy cung cấp một lượng nước nhất định vào buổi sáng kể từ ngày đầu tiên. Vào ban đêm, lấy lượng nước còn lại trong máng đem đo bằng lọ chia vạch. Đến ngày thứ 10, bạn có thể ít nhiều đoán được lượng nước mà gà sẽ uống trong ngày. Vào ngày thứ 12 của quá trình biệt dưỡng, theo dõi lượng nước mà gà uống. Gà có ăn hết lượng thức ăn bình thường? Nó phản ứng với việc nạp carbohydrate như thế nào?

Vào ngày thứ 12, chúng ta bắt đầu điều chỉnh lượng carbohydrate trong thức ăn, nhớ không? Nếu vào thời điểm này gà có độ ẩm thích hợp, nó sẽ ăn lượng thức ăn tương tự như trước đây. Phân gà như thế nào? Nó lỏng, khô hay ẩm?

Chúng ta đánh giá độ ẩm trong cơ thể gà thông qua phân. Nghĩa là, với phân ẩm, phân không bét mà có hình dạng thích hợp. Thử đạp nhẹ lên và nó sẽ dính vào giày của bạn, và đấy là độ ẩm thích hợp. Cũng quan sát gà khi chúng ỉa. Nếu ỉa khó khăn, gà quá khô. Nếu gà quá khô thì sẽ không chém tốt. Nếu gà quá ướt thì nó sẽ chậm và chém không chính xác. Còn thời tiết như thế nào? Trời râm, có nắng, ấm áp, có mưa hay nóng nực?

Vào những tháng mùa hè, gà chắc chắn sẽ uống nhiều hơn để bù mất nước và đồng thời điều hoà thân nhiệt. Một con gà bị sốt sẽ uống nước thường xuyên hơn so với con gà có nhiệt độ cơ thể thích hợp. Bởi vậy nên phân của nó sẽ rất lỏng (watery).

Gió cũng làm khô gà. Dù ở nhiệt độ bình thường nhưng mất nước qua da và lông bị tác động mạnh bởi gió hay luồng khí. Bạn có thể chưa phát hiện ra nhưng gà có thể bị quá khô, nên để yên chúng trong chuồng một khi gió quá lạnh.

Trong những tháng mùa mưa, gà thường nhiễm bệnh. Những bệnh như CRD và Coryza khiến gà bị sốt. Ban đầu, gà có thể chưa thể hiện dấu hiệu bệnh lý nhưng bạn sẽ thấy chúng uống nước thường xuyên hơn không chỉ để bù mất nước mà còn để điều hoà thân nhiệt. Chúng bị sốt. Hãy loại chúng khỏi chương trình biệt dưỡng.

Tầm thân nhiệt của gà trong giai đoạn biệt dưỡng từ 38.5 đến 39.5 độ C. Đây là thân nhiệt bình thường của gà. Hãy dùng nhiệt kế (loại nhét hậu môn) để đo thân nhiệt gà. Sau cùng, cảm giác khi bồng gà như thế nào? Đây là điều mà không phương tiện khoa học hay y học nào có thể đo lường được. Bạn phải có cảm nhận về một con gà được biệt dưỡng thích hợp. Các sư kê Mỹ gọi điều này là "kê cảm" (corky), có lẽ ám chỉ đến cảm nhận phảng phất khi bạn bồng gà trong tay.

Khi bồng, một số con đầy đặn, nặng, và cơ bắp căng cứng. Một số con mảnh mai, nhẹ và lỏng, trong khi có con lại mảnh mai, nặng và căng cứng. Chúng ta tìm kiếm những con đầy đặn nhưng nhẹ và hơi lỏng. Nếu cảm thấy cứng, gà có lẽ bị căng cơ. Chúng ta không muốn điều này xảy ra vào ngày xuất trường. Gà căng cơ có lẽ do cơ bắp vẫn còn mệt mỏi. Một khi nói "lỏng" chúng ta ám chỉ cơ bắp thả lỏng. Cơ bắp đúng độ phải vừa căng vừa lỏng. Luôn kiểm tra trọng lượng qua sổ tay. Gà của bạn phải có trọng lượng tối ưu. Vào ngày thứ 12, chúng ta phải thấy cơ bắp gà thả lỏng bởi vì trong hai ngày kế tiếp chúng ta sẽ ốp để gà căng và khô hơn.

Nếu chiến kê của bạn được biệt dưỡng một cách thích hợp, chúng sẽ uống ít nước trong thời gian còn lại. Trường hợp vào ngày thứ 12, bạn phát hiện gà đi phân lỏng hay quá khô, thì bạn vẫn còn ngày thứ 13 và 14 để điều chỉnh.



4. Ốp và xử lý sự cố

Ngày xuất trường là ngày quan trọng nhất. Vào ngày này, chiến kê phải tới độ trước khi lâm trận vài giờ. Chúng ta thực hiện điều này thông qua một quá trình gọi là ốp.

Ốp là quá trình mà chiến kê đạt trọng lượng thấp nhất, nhưng thể lực vẫn tốt nhất. Gà đạt đến trạng thái này được gọi là "tới độ" hay "đủ pin". Chiến kê đạt đến điểm này phải có lông mướt, mặt đỏ au, phân ẩm, mắt long lanh, cảnh giác và thư thái, và nhiệt độ cơ thể bình thường.

Nhưng trước khi ốp gà, tôi nghĩ cần giải thích một chút về cách thức tham gia một giải derby. Giải thường được tổ chức từ tối cho đến sáng sớm hôm sau. Trong các giải lớn, trọng lượng đăng ký được thực hiện trước đó một ngày và lịch đá được thông báo vào buổi chiều. Trong các giải nhỏ, trọng lượng đăng ký được thông báo vào buổi sáng của ngày thi đấu.

Buổi sáng, trước khi đăng ký trọng lượng, trước cả khi cho ăn, dưỡng gà trong lồng kẽm và quan sát phân của chúng. Đợi cho đến khi gà thải hết phân rồi mới đem cân. Từ trọng lượng của mỗi con, trừ đi từ 30-50 gram và đăng ký với trường gà như trọng lượng thi đấu. Nếu trọng lượng bằng hay vượt quá trọng lượng đăng ký 40 gram thì sẽ bị phạt. Gà sẽ sút ký trong quá trình ốp và 30 gram ít nhiều là giới hạn an toàn. Chẳng hạn, nếu trọng lượng gà là 2.1 kg, trừ di 30 g, thì trọng lượng đăng ký là 2.070 kg, trọng lượng phạt là 2.110 kg trở lên. Vào thời điểm thi đấu, gà của bạn nhất định sẽ nhẹ hơn 2.1 kg nhờ ốp. Thậm chí nếu gà của bạn không sút cân trong quá trình ốp, thì trọng lượng vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Nhớ điều chỉnh cân của bạn giống như cân của trường gà, nơi bạn thi đấu.

Thời điểm thi đấu cũng quan trọng. Gà tiêu thụ khẩu phần ăn bình thường trong vòng từ 6-8 giờ và hấp thu dưỡng chất trong từ 4-6 giờ nữa. Vì vậy, hãy cố nắm lịch đấu để lên sẵn lịch trình cho gà ăn. Nếu bạn đấu vào 6 giờ tối, đếm ngược từ 6-8 giờ (khoảng 12 giờ trưa) và cho gà ăn 1/2 khẩu phần ốp bình thường. Vào 6 giờ tối, gà phải sạch bụng và "tới độ".

Khi ốp, tốt nhất nên cho ăn hơi thiếu còn hơn là hơi thừa. Kiểm tra bầu diều và không thấy còn thức ăn bên trong. Nếu phát hiện thấy còn chút thức ăn, hãy cho ăn ít hơn 1/2 khẩu phần bình thường. Diều trống không có nghĩa là mề và ruột cũng trống. Để chắc chắn không còn chút thức ăn nào trong bụng gà, hãy cho ăn ít hơn.

Bây giờ nói về phần tinh tuý của ốp, độ ẩm. Khi vừa đến trường gà, để gà nghỉ ngơi trong tối thiểu 30 phút trước khi cho uống từ 3-5 ngụm nước. Điều này sẽ kích thích nhu động ruột. Như đã giải thích ở trên, độ ẩm có thể được đo lường bằng cách quan sát phân gà. Có bốn trạng thái hay chu kỳ biến đổi của phân khi chúng ta tiến hành công đoạn ốp. Trước hết là dạng phân ẩm và chắc mà bạn thấy vào buổi sáng ngay trước khi cân gà và sau bữa ăn cuối. Sau đó, khi gà thải hết chất xơ và những thành phần khác trong thức ăn, bạn sẽ thấy cái gọi là "phân nâu" (cecal dropping). Đây là loại phân bốc mùi, màu nâu mà gà luôn thải ra trong quá trình biệt dưỡng. Nhưng lúc này, phân nâu là dấu hiệu cho thấy ruột trống. Bạn cũng sẽ thấy một số phân xanh lỏng với chóp trắng tiếp tục ra nhưng ngày càng nhỏ hơn. Khi gà hoàn toàn trống (từ diều cho đến ruột) thì loại phân mà tôi gọi là "phân sáp" (moisture dropping) sẽ xuất hiện. Chúng giống như nhớt trắng đường kính khoảng 5 cm. Chúng càng nhỏ đi khi gần tới độ. Gà được coi là tới độ khi kích thước phân sáp nhỏ như đồng 25 xu và hơi dính.

Một hiện tượng khác thường mà tôi thấy ở chiến kê tới độ là hội chứng mà tôi gọi là "lắc mặt". Khi tới độ, gà bắt đầu lắc mặt (giống như hiện tượng co giật cơ mặt ở người). Hiện tượng này phải xuất hiện trong khi dưỡng gà trước giờ lâm trận. Rất khó mô tả hiện tượng này bằng lời, nhưng một khi bạn thấy, thì đó là dấu hiệu chiến kê đã tới độ. Một dấu hiệu khác nữa là con ngươi bắt đầu nở to. Nhưng đôi khi, dấu hiệu này không đáng tin cậy.

Đấy là những dấu hiệu cho thấy gà đang ở trạng thái tới độ. Cẩn thận đừng để gà "qua độ" khiến chúng bị "xuống".

Hiện tượng "xuống độ" đến ngay sau đó. Điều này có nghĩa gà đã xài hết năng lượng và dưỡng chất trong cơ thể, và bắt đầu thấy đói. Một số sư kê quả quyết rằng "xuống độ" là vì chơi thuốc quá liều, táo bón hay chùng cơ. Gà chơi thuốc quá liều thường bị đờ đẫn. Gà táo bón lại không xung bởi nhu động ruột kém và gà chùng cơ (nhốt tủ quá lâu) thường chậm và lơ đễnh. Nhưng tôi nghĩ, nguyên nhân chủ yếu của triệu chứng "xuống độ" là đói. Bạn có thể nói rằng việc làm cho gà đói là điều mà chúng ta thực hiện khi ốp. Vâng, phần nào là vậy bởi vì chúng ta rút bớt thức ăn, nhưng nên nhớ rằng cơ thể vẫn tiếp tục hấp thu dưỡng chất thậm chí cả sau khi hạt và những thứ khác đã được tiêu hoá hết. Một khi dưỡng chất được tiêu thụ hết, cơn đói xuất hiện vì thiếu năng lượng và dưỡng chất cần thiết khiến tình thế trở nên rất nghiêm trọng và tai hại. Trong ốp gà, chúng ta muốn gà trống rỗng nhưng lại không bị đói. Do vậy, khi dưỡng gà trước trận đấu, một con gà bồn chồn, kích động, thèm ăn, là con đã "xuống độ". Tâm trí nó chỉ tập trung vào thức ăn, chứ không phải là trận đấu.

Để kéo dài thời gian "tới độ", bạn chỉ cần cho gà ăn vài hạt hay vụn bắp hoặc 1/4 muỗng trà thực phẩm ốp vài giờ trước khi dưỡng. Để thúc gà mau tới độ, cho ăn ít đi vào bữa cuối. Không thể duy trì mãi tình trạng tới độ một khi đã sắp đặt. Nó tiến triển, bởi vậy hãy sắp đặt để trận đấu diễn ra trong vòng từ 4-6 giờ trùng với chu kỳ tới độ.

Để tránh hiện tượng "xuống độ", phải biết dùng một lượng thuốc đúng và chính xác. Tránh táo bón và chùng cơ bằng cách thả dưỡng gà thường xuyên và kiểm tra nhiệt độ phòng xem có quá lạnh không. Kiểm tra gà xem có dấu hiệu sốt không. Đây là dấu hiệu chắc chắn gà bị bệnh và xuống độ. Nếu kiểm tra phân thấy quá ẩm, hãy cho ăn một ít viên hoặc bắp vụn để hút bớt chất ẩm trong cơ thể. Tuy nhiên, gà sút cân 70 gram hay hơn trong ngày xuất trường không được phép đá. Chắc chắn nó bị bệnh. Nếu nó phục hồi cân nặng khi ốp (điều tôi nghĩ chẳng bao giờ xảy ra) thì còn chấp nhận được một khi bụng trống.

5. Luyện tập trong giai đoạn biệt dưỡng – Phương pháp xoay tua

Có cả ngàn lẻ một cách luyện gà. Mỗi sư kê đều có phương pháp và quy trình huấn luyện khác nhau. Thời còn đá gà, tôi học hỏi những thầy gà nổi danh ở trong và ngoài nước, những người mà tôi gặp gỡ và có quan hệ. Việc gặp gỡ những người như James Pope và Buddy Mann là vô cùng hữu ích cho việc luyện gà của tôi. Với James Pope, xổ là lối luyện tập tốt nhất đối với chiến kê; với Buddy Mann, đó là sự kết hợp những bài tập tự nhiên với bàn tập. Từ kinh nghiệm của họ và cá nhân tôi, tôi xin chia sẻ những điều mà tôi biết về cách luyện gà trong quá trình biệt dưỡng.

Kể từ lần xổ gà đầu tiên, tôi nhận thấy mỗi lần thi đấu, gà thở gấp; chúng đặc biệt thở gấp hơn trong những tháng mùa hè; chúng cũng thở gấp khi độ ẩm cơ thể quá cao. Do đó, mối quan tâm chính của các sư kê trong quá trình biệt dưỡng là phát triển cơ chế chịu đựng (coping mechanism) nhằm hạn chế thở gấp. Thở gấp là dấu hiệu cho thấy cơ thể bị áp lực vì phải gia tăng nhịp tim để cung cấp thêm ô-xy cho các cơ quan. Hô hấp là phản ứng tự nhiên. Luyện tập giúp cải thiện hơn nữa cơ chế chịu đựng.

Trước hết, tôi xin nói rõ rằng việc huấn luyện gà chọi thực sự bắt đầu từ khi mới nở. Chế độ dinh dưỡng và chăm sóc thích hợp, hầu như là nền tảng của việc tập luyện. Bạn không thể làm được gì nhiều trong 14 hay 21 ngày biệt dưỡng, ngoài việc giữ cho gà tập trung, gia tăng độ bền và săn (tone) của cơ bắp. Năng lực bắt nguồn từ bổn bang, và cơ bắp được phát triển trong giai đoạn chăm sóc và tiền biệt dưỡng. Tập luyện sẽ giúp cải thiện sự dẻo dai, sức mạnh, độ săn, hình dáng và sức chịu đựng của hệ tim mạch. Không gì có thể cải thiện thể chất, khả năng tuần hoàn và hô hấp của một gà bệnh. Vì vậy, hãy bắt đầu từ khi chúng còn non và chăm sóc đúng cách trong quá trình tăng trưởng.

Trong quá trình biệt dưỡng, sư kê nhắm đến việc giữ cho chiến kê luôn tập trung bởi vì đây chính xác là điều mà chúng cần đến khi lâm trận. Sự linh hoạt, dẻo dai và phản ứng nhanh nhẹn là vốn liếng trong những trận đấu, đôi khi chỉ kéo dài vài giây. Bạn phải tránh cái gọi là "hội chứng sức ỳ" khi gà ủ rũ, trở nên đờ đẫn và buồn chán.

Mục đích khác của việc luyện tập trong quá trình biệt dưỡng là luyện cơ bắp chắc khoẻ. Luyện cơ bắp khác với phát triển cơ bắp bởi điều sau có được trong quá trình tăng trưởng và tiền biệt dưỡng, trong khi luyện cơ bắp chỉ đơn giản là làm việc trên những thứ đã có sẵn. Với cơ bắp được tập luyện, chiến kê thư thái, không căng cơ và không bao giờ chùng cơ (coop-stale).

Có vô số quan điểm liên quan đến vấn đề luyện gà. Hầu hết các sư kê kỳ cựu trước đây, làm theo "hướng dẫn" hay bài bản luyện tập, nghĩa là sư kê theo dõi và thực hiện việc luyện gà. Điều này đòi hỏi hàng loạt những bài tập, chẳng hạn như xổ kéo (tailing), bay, bật, xoay... Những người khác lại làm theo cách "tự nhiên" tức con người không can thiệp nhiều đến việc luyện tập của chiến kê. Đây là phương pháp xoay tua và áp dụng lồng bay và lồng bới vào bài tập của gà. Cả hai phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng và tôi thấy việc kết hợp cả hai là cần thiết trong khi luyện gà.

Phương pháp xoay tua (rotation method). Xoay tua ở đây đơn giản là chuyển gà từ dây cột vào lồng bay, qua lồng bới, vào tủ dưỡng (resting coop), rồi trở về dây cột hay tee-pee. Với phương pháp này, sư kê phải có lồng bay dài 4 m, rộng 1m2 và cao 4 m. Lồng rộng hơn thì tốt hơn. Phải có chạc điều chỉnh với độ cao 1m2, 1m5 và 1m7 so với mặt đất. Nền là hỗn hợp phân ngựa, cát sông và đất vườn. Nền phải xốp để gà bay nhảy và kích thích chúng đào bới.

Lồng bới (scratch box). Mặt khác, lồng bới được làm bằng tre với kích thước dài 1 m, rộng 1 m và cao 1 m. Lồng phải đủ cao để khi vỗ cánh, cánh gà không chạm lồng. Lồng phải có sàn gỗ để gà có thể vươn chân và cánh hết cỡ về phía sau khi bới. Chất liệu để gà bới có thể là lõi bắp vụn, lá chuối, hay cỏ khô. Lồng dùng vào mục đích cào bới chứ không phải tắm cát, vì vậy không bỏ đất cát vào đó.

Tee-pee. Tee-pee hay chỗ cột dây là nơi ăn ngủ của gà, nơi chúng phơi sương và tắm nắng vào sáng sớm. Vị trí của tee-pee phải về hướng đông nơi hứng nắng sáng.

Tủ dưỡng (coop). Loại tủ đặc biệt dùng khi xoay tua. Đây là tủ nhỏ, rộng 6 tấc, dài 6 tấc và cao 6 tấc. Gà được cho nghỉ ở đây vào ban ngày - một loại phòng nghỉ trưa.

Việc xoay tua được thực hiện bằng cách chuyển gà từ lồng này sang lồng kia sau một thời gian. Khi chuyển lồng, luôn rửa mặt và chân gà trước khi thả vào lồng mới. Sử dụng bình xịt với thuốc Vet Rx. Điều này giúp nở phổi và tăng cường hô hấp. Trong lồng bới, khuyến khích việc cào bới bằng cách đổ vào 1/2 muỗng trà yến mạch chà vỏ mỗi lồng. Vào ngày đầu tiên, bố trí vật liệu bới và để gà cào trong vòng 5 phút. Lần thứ hai, hãy tăng vật liệu và thời gian bới lên 10 phút. Gia tăng vật liệu và thời gian bới cho đến ngày thứ 7, khi lớp vật liệu dày đến 15 cm và thời gian bới lên đến 30 phút. Từ ngày thứ 8, giảm dần lượng vật liệu và thời gian bới cho đến khi đạt mức zero vào ngày thứ 12 của quá trình biệt dưỡng.

Có những loại vật liệu bới khác nhau tuỳ theo bài tập nặng hay nhẹ. Tôi dùng lá chuối cho bài tập nhẹ, chỉ áp dụng trong những tháng hè, và sử dụng lõi bắp vụn hay lá mía cho bài tập nặng trong những tháng lạnh. Chính bạn là người quyết định cho gà tập nhẹ hay nặng và điều chỉnh khi cần.

Thực hiện bài tập bới khi gà đói bằng không bạn sẽ không đạt được kết quả như ý. Tôi thả gà vào lồng bới khoảng 4 giờ sáng khi chúng bắt đầu thấy đói. Sau khi bới, tôi bồng gà, rửa mặt và chân, rồi trả về tee-pee để phơi sương và tắm nắng.

Vào 7 giờ sáng, tôi cho gà ăn theo khẩu phần biệt dưỡng. Bạn có thể tham khảo khẩu phần thức ăn ở phần 1.

Vào 9 giờ sáng, bắt gà, rửa mặt và chân, rồi thả vào lồng bay cho đến trưa.

Vào 12 giờ trưa, bắt gà thả vào tủ dưỡng. Thời gian nghỉ dưỡng không quá 2 giờ để tránh chùng cơ.

Vào 2 giờ chiều, bắt một cặp gà đem xổ kéo (salida) hay tập kéo (kahig) và cho phép chúng nạp vài cú trong khi vẫn nắm đuôi. Sau khi xổ kéo, đưa về chỗ cột dây trong khi chờ bữa ăn. Vào ban đêm, chúng tôi luyện gà trên bàn tập (table workout).

Ghi chú:

Bổ sung một số lưu ý của tác giả về quá trình biệt dưỡng:

* Hạt ngũ cốc chứa những dòng vi khuẩn nhất định, tùy thuộc vào cách chúng được lưu trữ, sấy hay xử lý. Độ ẩm của từng loại hạt cũng phụ thuộc vào nguồn gốc xuất xứ của chúng... khí hậu... và cách thức xử lý (sấy khô). Nếu bạn mua hạt vào những thời điểm khác nhau trong quá trình biệt dưỡng thì chất lượng hạt sẽ không đồng đều. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hệ thống tiêu hóa của chiến kê và tiếp theo là khả năng đá của chúng. Với những sư kê cực kỳ cẩn trọng, điều tôi muốn nói là bạn không nên thay đổi chủng loại vi khuẩn trong hạt ngay trong quá trình biệt dưỡng, đặc biệt vào giai đoạn ốp. Chẳng hạn, bạn đang biệt dưỡng đến ngày thứ 18, rồi bạn lại đưa lượng bắp mới vào khẩu phần, thì hệ thống tiêu hóa sẽ bị áp lực bởi vì dòng vi khuẩn mới sẽ gây xáo trộn quần thể vi sinh vật trong ruột. Bắp mới sẽ khiến phân có màu xanh (chân đá thiếu lực), điều mà bạn không muốn xảy ra vào ngày thi đấu. Tóm lại, nên chuẩn bị đầy đủ thức ăn trước khi bắt đầu biệt dưỡng.

* Bắp vụn hay bắp giã (cracked corn) dùng trong công đoạn ốp thực chất cũng là loại bắp dùng trong quá trình biệt dưỡng. Bởi vậy thành phần vi khuẩn và độ ẩm không có gì thay đổi.

*Hạt càng trữ lâu và cũ thì khả năng mất chất càng cao.

* Hệ thống tiêu hóa của chiến kê không thích nghi với thức ăn có chất xơ. Nếu bạn cho ăn yến mạch khô, có khả năng bạn sẽ phát hiện thấy những phần chưa tiêu hóa hết trong phân. Cách tốt nhất là ngâm yến mạch trước khi cho ăn. Trên thực tế, bạn phải ngâm cho đến khi chúng hơi chua (trong khoảng 3 ngày) để dễ tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu để quá đến 4 ngày thì chúng sẽ bị ôi và bốc mùi khó chịu. Để tránh điều này, hãy ngâm một lượng vừa ăn và trữ trong tủ lạnh, thêm một muỗng canh mật ong. Điều này sẽ giúp làm chậm quá trình kên men. Lưu ý là không ngâm quá 3 ngày. Ngâm quá lâu sẽ khiến hạt lên men, gà ăn vào sẽ bị tiêu chảy.







--------------------------------------------------------------------------